Taal = ook imago
Toen ik vanochtend wakker werd en een enorme weerstand voelde om het juiste been uit het bed te gooien, lag ik nog een beetje te sudderen over het leven en over mijn vak. Mijn werk draait volledig om taal. Natuurlijk komt er beeld en geluid bij kijken, maar mijn bijdrage bestaat uit het talige deel van het totaalproduct.
Hoe je taal gebruikt, welke woorden, hoe je het uitspreekt, je dialect of accent, zegt iets over jou. Of je dat nu wilt of niet. Zoals ook je kapsel iets over je zegt, je auto en het soort kleding dat je draagt. Zo vinden velen het taalgebruik van Thierry Baudet gebakken lucht en hemzelf een opgeblazen kikker. Ook werd Femke Halsema in haar GroenLinks-tijd vaak een bekakte manier van praten met een aardappel in de keel verweten.
Anderen vinden deze twee voorbeelden, beiden toevallig uit de politiek, juist welbespraakt, intelligent, geschoold en stijlvol.
Want hoe we de ander beoordelen op taal, zegt ook iets over onszelf. Een Hagenees vindt de uitspraak ‘Wa ken mêh dat nâh a me hol klonterûh?’ (wat kan mij dat nou schelen?) wellicht heel gewoon, terwijl een Hagenaar zich er misschien van distantieert. Anderen, van buiten Den Haag vinden we grappig.
Herman Finkers vinden we leuk, maar mogelijk nóg leuker door zijn Twentse accent. Idem dito voor Harrie Jekkers (Haags), Najib Amhali of Ali B. Het taalgebruik en dialect helpt bij het creëren en instandhouden van hun imago.
Mijn lief komt uit het buitenland en ik ben zijn taal niet machtig. Had ik de taal wel gekend, écht gekend, zoals ik het Nederlands ken (en kan), had ik herkend uit welke regio hij komt en welke achtergrond hij heeft. Doordat ik dat nu niet wist, ik wist zelfs bijna niets van het land of de cultuur, was ik redelijk onbevooroordeeld en kwam ik er achter hoeveel humor hij heeft en hoe slim hij is.
Voor elk zaadje het juiste gaatje
Met taal kun je dus sturen. Hoe je overkomt, hoe je bedrijf overkomt. Onlangs schreef ik een advertorial voor een bedrijf dat een inzaaimachine had ontwikkeld. Daarboven schreef ik de kop die ook boven deze alinea staat. Daarna de rest van de tekst, wat trouwens een stuk minder leuk was om te doen. Het bedrijf ging akkoord met deze titel. Dat vind ik dan onwijs stoer en tof. Want het is ondeugend, cheeky. Het is mijn kop, maar het straalt op hen af.
Cultuur in 1 alinea
Voor een Twents bedrijf schreef ik een webpagina over de productieafdeling. De tekst was bedoeld voor een werkenbij-website. Ook de cultuur moest aan bod komen. Terwijl ik de productieleider aan de telefoon had, werden we onderbroken omdat een nieuwe medewerker de weg kwijt was. Ik heb dit gebruikt in mijn eerste alinea:
‘Zo nu en dan raakt een nieuwe medewerker de weg kwijt in onze productie. Dat begrijpen wij best. Onze werkvloer is namelijk 40.000 m2 groot en daarop staan een stuk of twaalf productielijnen. Dat is veel en dat is groot. Maar de sfeer hier is Twents en gemoedelijk. Dus helpen we je graag op weg.’
Zo lees je als potentiele procesoperator in de eerste alinea
al een aantal dingen die bepalen of je verder leest of niet. Door deze situatie
te benoemen, zeg je niet alleen iets over de cultuur, maar laat je het ook
zien.
Echt, met taal spelen is zó leuk. En nog leuker wanneer je opdrachtgever lef
heeft!